_26.06: sam: Gl.- Żywiec- Korbielów(11,05)- czerw. szl.(slońce, upal, b. duszno)- Szelust(12,15)- Jaworzyna(13,10-15,05)- Mędralowa(15,30)- Mala Babia(17,30-19,15 obiad, ca- caly czas okropne muchy i upal, malo wody)- Babia Góra(20,30)- nocleg w ruinach schr. (jest woda!)- (pamiętam to schr.: w 1938r byłem tu z Ojcem podchodz. od Lipnicy Wielkiej)- światla Orawy, księżyc, cisza! o 1,00 przeszla trójka turystów- od 2,00 pochmurno i kropi (leżę pod plas- tikową plachtą). Wstaję(3,45)- odchodzę(4,10- nici ze slawnego wsch. slońca)- Krowiarki(6,00- 7,40 śniad., krótki, mocny deszcz)- Hala Śmietanowa(8,55-9,40)- Polica(10,15)- Zawoja k. koś- ciola(13,00)- odj.(13,20)- Gl.(18,00)./
_1. - 2.07:Kuźnice-H.Gąsienicowa(schr. Bustryckich)./ 3.07: H.Gąs.-Zielony St. Gąs.-Świnica-Zawrat-schr./ 5.07: H.G.-Zawrat-5 St. Pol.-Kozia Prz.-schr./ 8.07: H.G.-5 St. Pols.-Roztoka-H.Gąs./ -9.07: H.G.-Dol. Pańszczyca-Krzyżne - schr. / 10.07: zejście do Zakopanego./.
Zbyszek Karge. |
Wcześniejsze lata upłynęły Ojcu pod znakiem zainteresowań innych, niż góry.
W 1948r. zdobył stopień żeglarza morskiego, następnie uprawnienia sternika II kl. ( leg. nr 811 ) a w roku 1970 – Patent Sternika Jachtowego nr 0644/Kt, potwierdzony przez PZŻ w Katowicach. W latach 60-tych zafascynował się filmem krótkometrażowym i został laureatem nagród przyznawanych na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Amatorskich POL-8 |
w Polanicy Zdroju. Efektem jego pracy były nagrodzone filmy krótkometrażowe, dedykowane Powstaniu Warszawskiemu, filmy o tematyce tatrzańskiej oraz filmy animowane.
Kolejną jego pasją stała się fotografia: najpierw ta czarno-biała, później przeźrocza i ponownie fotografia: począwszy od wykonania zdjęcia, poprzez wywołanie i obróbkę techniczną.
1.- 2.09(niedz.)sam: Droga n. Reglami od Dol. Białego do Kościeliskiej./ 3.09: z Kuźnic do schr. Bustryckich na H. Gąsienicowej - poznałem Andrz. Jasińskiego (czł. zwycz. K.W. z Lublina)./ 4.09: Mylna Prz. przez Płytę Lerskiego (WHP 85)- Zadni Kościelec - Kościelcowa Prz. - Karb - schr./ 5.09: przez Kopę Magury do jaskini - Dol. Jaworzynki do Kuźnic./ 6.09: Maly Kościelec: trenow. zjazdów na linie./ 7.09: Mylna Prz. od Zadn. Stawu (WHP 82)./ 8.09: do Zakopanego i przejazd do MOka (stare schr. z T. Szczerbą)./ 9.09 (niedziela) sypie śnieg./ 10.09: Dol. za Mnichem - Ciemnosmrecz. Przel. (wejście 515, zejście 516 wg WHP)./ 11.09: Wrota Chałubińskiego - Szpiglasowy W. - Szpiglas. Prz. - schr./ 12.09: schr. - Prz. pod Żabią Czubą - Żabi Sz. Niżni - Owcza Prz. - Białczańska Prz. - Czarny St./ 13.09: Dol. za Mnichem - Hińczowa Prz. - Cubryna - Cubryńska Prz. - Dol. Piarżysta - Wrota Chalubińskiego - schr./ 14.09: Mięguszowiecka Prz. p. Chłopkiem - Mięguszowiecki Sz.(drogą po Głazach) - Mięgusz. Prz. Wyżnia - Prz. p. Chłopkiem - schr./ 15.09: do Zakopanego./ 16.09 (niedziela) z Andrzejem Żakiem - Łysa Pol. - Brncalova Chata nad Zielonym St. Kieżm./ 17.09: Jastrzębia T. od Jastrz. Prz./ 18.09: do Tatrz. Łomnicy i Smokowca./ 19.09: Barania Prz. - Baranie Rogi (spotkanie z Jankiem Mostowskim, samotnie robi grań Tatr przed wyprawą na pn. ścianę Eigeru) - Prz. Stolarczyka - schr./ 20.09: Łomnica przez Miedziane Ławki - zejście do Skalnatego Plesa i przez Rakuską Prz. schr./ 21.09: Kołowy Sz. od Czarnej Prz./ 22.09: powrót do Zakopanego - piękne 3 tygodnie z Tatrami.
Od dnia 1.10 zostałem członkiem Koła Gliwickiego Klubu Wysokogórskiego i byłem do 1973r.
Taternik, członek-sympatyk, a następnie członek-uczestnik KW Koła Gliwickiego od roku 1962 (leg. nr.79).
Przewodnik tatrzański drugiej klasy (blacha nr 265), członek Koła Przewodników Tatrzańskich w Gliwicach, przodownik narciarski PTTK i członek KTN PTTK (leg. nr 800/73).
Lata 60-te, 70-te i 80-te spędził w kręgu przyjaciół mocno związanych z górami. W tym okresie pojawiły się w Jego bibliotece „Zasady taternictwa” autorstwa Z. Klemensiewicza (Lwów 1913), „Przewodnik po Tatrach i Zakopanem” T.S. Zwolińskich (wydanie IV nakładem Księgarni L. Zwolińskiego), „Przewodnik po Tatrach” M. Świerza (Kraków 1912) i inne. Pierwsze skałkowe wspinaczki w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej odbywał pod fachowym okiem Zdzicha Kirkina–Dziędzielewicza, tak więc „wiedzę książkową” przyjmijmy „z przymrużeniem oka”. Potem przyszedł czas na drogi wspinaczkowe w Tatrach.
_Dnia 22.05.63r. zapłacilem 100zl za kurs skałkowy, który odbył się na terenie Skałek Rzędkowickich od czerwca do sierpnia. Nb. w 1971r. zrobiłem ze Zdzichem Dziędzielewiczem 1-sze wejście na Zegarową Sk. zach. ścianą (direttisimą - IV, A2) - w: J.M. Kielkowscy- Skalki Rzędkowickie, Wyd. PTTK 1977.
W lipcu przebywałem w MOku. Zapis w: Taternik 1/1968 s.31; Mięguszowiecki Szcz. Czarny 1-sze wejście środkiem lewej cz. wsch. ściany (wsch. filarem): Zbigniew Karge i Zdzislaw Kirkin-Dziędzielewicz dn. 22.VII.1963. Trudności IV. miejsce V, 3-4godz. Oraz: A.Puskas: Vysoke Tatry, diel VII. s. 81: Vychodny Mengusovsky Śtit - Pilierom lavej casti steny: Z.Karge-Z.Kirkin Dziędzielewicz, 22.VII.1963, s novym nastupovym variantom do Wyżneho Czarnostawiańskeho Kotla (3-4 h, IV+)./ ./ Innych zapisów brak./
5.09: Zadni Mnich-pd.ścianą z zejsciem na Ciemnosmreczyńską Prz. (+Z. Dziędzielewicz)/
16.09(12.09): Kazalnica-prawą cz. pn-wsch. ściany (+ Z.Dziędzielewicz i Andrzej Żak)/.
17.09(14.09): Cubryna-pr. filarem i zejście Zachodami Mięgusza i Bańdzioch(+Z.D. i A.Ż)./
20.09(3.09): Przeł. p. Żabią Czubą Żabim Żl. (+Z.D. i A.Ż).
W ( ) daty z innego zapisu.
Zainteresowanie wspinaczką i turystyką górską powoli zaczęło dominować nad zainteresowaniami żeglarskimi. Pod koniec lat 60-tych nastąpiła kolejna fascynacja : zimą w górach i turystyką narciarską.
Znów pojawiła się literatura i z biblioteki swojego Ojca, Bronisława Karge wydobył „Podręcznik narciarski przez inż. A. Bobkowskiego„ (Kraków 1918). Pamiętam zimowe dni, kiedy pozostawiona na pólku narciarskim Hali Skrzyczeńskiej, deptałam śnieg drewnianymi nartami czekając na Ojca, narciarza samouka, który ćwiczył, ćwiczył, ćwiczył na stokach Skrzycznego. I był to jedyny okres, kiedy korzystał z wyciągów narciarskich. Potem w kręgu Jego zainteresowań pozostała jedynie turystyka narciarska i obcowanie z zimową scenerią gór. A obok przewodników turystycznych po Tatrach pojawiły się kolejne: „Szlaki narciarskie Tatr Polskich” J. Oppencheima (Kraków 1936), „Zima w Tatrach” T. Zwolińskiego i inne. Zarówno ta, jak i wcześniej wymieniona literatura były dopełnieniem kolekcjonerskich zainteresowań gdyż góry, zarówno latem jak i zimą, poznawał Ojciec nie z kart książek, lecz z wyryp bądź to samotnych, bądź z „zapaleńcami” takimi, jak On.
_1.- 11.01: z Krysią - Szczyrk-Skrzyczne-Prz. Salmopolska (gonitwa do autobusu, halny)./ 24.01: do Lalik z Biurem Konstr./ 25.01.: Laliki-Zwardoń na nartach a powrót kuligiem./
_2.- 12.04(niedz.) do 21.04 w schr. na Pol. Chocholowskiej - sam./
_3.- Egzamin praktyczny na Przewodnika Tatrzańskiego: 23.05: przyj. Do Zakopanego (D.Tur.)./ 24.05: Zakopane-Mikulasz./ 25.05: Mikulasz-Szczyrbskie Jez.-Poprad./ 26.05: Poprad - Kieżmark - Biala - Lubowla - Czerwony Klasztor - Łysa Pol. - Zakopane./ 27.05: Stacja Botaniczna PAN „Śmigło” - egzamin u WHP i Zofii Paryskiej./ 28.05: c.d. egzaminu i powrót do Gliwic, a 7.09.: egzamin teoretyczny w Krakowie, ul. Marka 22 i zostaję Przewodnikiem Tatrz. nr 265./
_4.- 11 do 13.09: w Zakop. - „Jesień Tatrzańska” - przyjechali świeżo „upieczeni” Przew. Tatrzańscy. Ja mam odznakę nr 265./
_5.- 13.10: przyj. do N. Targu z Tadkiem Szcz. i in. (autobus Biproh.),/ 4.10: N. Targ - Kowaniec./ 5.10. Kowaniec - St. Wierchy - Rabka Zaryte./ 6.10: pociąg: Zaryte - Mszana D. i na Turbacz schr./ 7.10: Turbacz - Kowaniec, i przejazd autem kolegi (?) z Tad. i Haliną Szczerb. przez Mikulasz do schr. w Dol. Żarskiej./ 8.10: Jałowiecka Prz. - Wyżni Przysłop - Banówka - Banikowska Prz. - Parzychwost - Doł. Jałowiecka - Dol. Żarska schr. o 20.00g./ 9.10: Żarska Prz. - Smrek - Baraniec - zejście przez Bystre./ 10.10: Jałowiecka Prz. - Razsocha./ 11.10 Smutna Prz. - Trzy Kopy - Banówka - Wyż. Przysłop - Jałowiecka Prz. - schr../ 12.10: Smutna Prz. - Rohacz Płaczliwy - Żarska Prz. - schr./ 13.10: o g. 7.10 odjazd do Zakop. przez Poprad, cały pobyt w pięknej, bezchmurnej pogodzie - złota jesień z przymrozkami w nocy./
3._Kurs Przodowników Narciarskich PTTK: kierow. A. Karpiński i Zosia Ostaszewska. 17.02: wyjazd do Żywca i nocleg./ 18.02: PKS do Korbielowa - na wyciągu./ 19.02: egzamin kwalifikacyjny./ 20.02: Korbielów - szkolenie./ 21.02: Korbielów - Hala Miziowa - schr. Rysianka./ 22.02: Rysianka: szkolenie m.in. tobogan./ 23.02: Rysianka - Lipowska - Rajcza - PKS do Rycerki Kolonia - stąd do schr. na W. Raczy./ 24.02: Wielka Racza - szkolenie./ 25.02: W. Racza(13,15) do Zwardonia(17,45) szlak. czerw. - śnieg i zadymki./ 26.02: Zwardoń szkolenie./ 27.02: egzamin (przewodn. Komisji - Staszek Szymul.)./ 28.02: zakończenie i odj. PKP(15.20)./
_4.- XVIII Rajd Tatrzański: 30.03: PKP o 19,20 - w Zakopanem 5,00./ 31.03 - PKS Dol. Chochołowska skrzyż.(6,20) - schronisko(8,10), po śniadaniu Rakoń(10,00-14,00)./ 1.04: zjazd do Schr. Blaszyńskich - Dol. Starorobociańska - Siwa Prz. i z powrotem - Pol. Huciska(15,40) - PKS do Zakop. - nocl. w Domu Tur./ 2.04: PKS do Kuźnic i kolejką na Kasprowy W. - o 9,00 zjazd na Gąsienicową - Dubrawiska - Dol. Pańszczycy - Krzyżne(13,25) - zjazd Dol. Waksmundzką - schr. Roztoka (16,00)./ 3.04: Roztoka (odprawa WOP-8,30) - Dol Białej Wody - Dol. Litworowa - Rohatka(15,00) i spowr. - Pol. Pod Wysoką(16,00) - schr. Roztoka(17,00)./ 4.04: schr. Roztoka - schr. w 5-ciu Stawach (wiatr, zadymka)./ 5.04: schr.(9,20) - Szpiglasowa Prz. - Dol. Za Mnichem - Wrota Chałubińskiego (13.20) - Dol. Piarżysta (Staszek zniszczyl nowe Rosignole) - Niżni Kostur(15,30) - zjazd do sch.(16,30)./ 6.04: schr. - Gładka Prz. - Zawory - Dol. Cicha - pod Jaworowym Żl.(12,30-13,30) - Toman. Prz.(15,00) - schr. Ornak(16,00) zamknięte bo remont!!! a organizator nie wiedzial!?!? - Kiry(18,00) do Zakop. zmęczeni i źli./ 7.04: PKS do Kir - Ciemniak - Krzesan. - Małołącz. - Kopa Kondradzka - Kalat. (cały czas mgła jak mleko) zakończenie Rajdu./ 8.04: (niedz.) z Zosią Ostaszewską PKS Nędzówka (7,20) - Dol. Małej Łąki - Małołącka Prz. - Ciemniak - Dol. Miętusia - Kiry (15.00)./
Rok 1973 przyniósł nową przygodę z górami, która zaowocowała moją, dzieloną z Ojcem, tatrzańską pasją. Od tego roku rozpoczęliśmy coroczne świąteczne wyjazdy do Doliny 5 Stawów Polskich. Pierwszy z nich odbył się w okresie Nowego Roku, następne odbywały się przez kilkanaście kolejnych lat w okresie Wielkanocy. Wyjazdy te organizowane były przez serdecznych przyjaciół Ojca: Staszka i Trudę Szymulańskich - wspaniałych instruktorów PZN, w gronie zaprzyjaźnionej młodzieży. Kilkudniowe pobyty w schronisku PTTK stanowiły połączenie przyjemności nauki jazdy na nartach z nauką poruszania się w ekstremalnych, zimowych warunkach w Tatrach.
_13.- 25.12: z Krystyną Gl.(6,00) - Zakopane(12,00) - Łysa Pol.(13,00) - schr. Roztoka(14,00) 26.12: Roztoka(9,20) - Pol. p. Wołoszynem - Rusinowa Pol. - Roztoka(14,00)./ 27.12: Roztoka(10,00) - M. Oko(11,30) - Czarny St.(12,30-13,00 pełne zachmurzenie, szczyty w chmurach niesamowita cisza i pustka - szreń, ciężkie podejście i jeszcze trudniejsze zejście). - 13,30-14,00 dwie dziewczyny spadły z ”ceprostrady” ok. 150m - pomagamy w akcji (Tat. 3/74 s.135) - Roztoka 15,20./ 28.12: PKS na Wierch Poroniec(10,20) - gęsta mgła - Rusinowa Pol.(11,20) - Gęsia Szyja 12,30-14,00 nad chmurami, słońce, widmo Brockenu, piękny widok - szczyty nad morzem mgły!! A skałki Gęs. Sz. aż czerwone od tysięcy biedronek!!! - Rówień Waksmundzka i (czerw.) Roztoka(15,50)./ przyjechali Truda, Ala i Janusz Szymul./ 29.12: o 8,30 przyjech. Staszek Sz., Jurek, Danka O. i Zbyszek. Z Roztoki(10,00) - Nowa Roztoka(11,15)- schr. w Pięciu Stawach(13,00)./ 30.12: schr.(9,30) - Gładka Prz. - Zawory - Wielka Kopa Koprowa - (12,30) - słońce, wiatr, widoki!! - schr.(16,00)./ 31.12: ze Staszkiem pod Walentkową Prz. i zjazd. Przed północą grupa ok. 20 narc. pod „dowództwem” Jana Strzeleckiego wyszła na Niedźwiadka, o 24,00 zapalili pochodnie i zjechali zygzakami na Staw - widok niesamowity. (Jan Strz. został zamordowany przez ubeków 28.06.88r.)./ / Zaczął się rok 1974./.
Narciarstwo w Jego wydaniu, nie było tym, o czym potocznie myślą wszyscy. Jego wieloletni przyjaciel Staszek Szymulański, przedwojenny harcerz, instruktor PZN i przodownik narciarski PTTK, wciągnął Go w krąg turystyki narciarskiej, którą uprawiali zarówno w Beskidach, jak i w Tatrach. Obaj przez wiele lat uczestniczyli w Tatrzańskich Rajdach Narciarskich PTTK, organizowanych przez KTG PTTK w Krakowie.
Rajdy te odbywały się zarówno po polskiej, jak i słowackiej stronie Tatr w czasach, kiedy jeszcze nie nazywano tej dyscypliny narciarstwem ekstremalnym. Kierownikami tzw. tras byli wspaniali narciarze – miłośnicy Tatr w ich zimowej szacie, doskonale znający zimową topografię gór i specyfikę bezpiecznego poruszania się po nich w warunkach zimowych. W latach 80-tych dwukrotnie uczestniczyłam w Rajdach razem z Ojcem i są to jedne z najpiękniejszych i wciąż emocjonujących wspomnień.
_„Na nartach przez cztery przelęcze Tatr Wys.” 25.04: piątek - ze St. Szymulańskim wyj. Gl.(15,30) - Zakop.(20,00) w DT./ 26.04: PKS(5,50) - Tatrz. Łomnica(7,30), śniadanie, bank i wyj. (8,30) do przyst. „Bela Voda”(8,50) - Dol Kiezmarska - Brncalowa Chata(11,50) - pogoda fatalna, od kilku dni zadymki, świeży, mokry śnieg, lawiniasto, gór nie widać (ale urlop nie do przesunięcia). Po obiedzie śpimy do nast. rana!./ 27.04: ze schr.(9,45) - Kieżmarska Ch. (spalona w XI.74r.), żadnej widoczności - Jagnięca Przełączka - zjazd, mokry, glęboki śnieg - powr. schr.(13,45) - słońce - po obiedzie wyj.(17,00) - Dol. Dzika nad próg (deptamy stopnie w śniegu powyżej kolan) - schr.(18,50)./ 28.04: poniedz.: wstaj.(4,40) - wyjś.(5,40-czyste niebo, bez wiatru) - po wczor. śladach na próg Dol. Dzikiej(7,40-8,15) - ja zakładam foki na narty - wylot żlebu(9,10) i na Baraniej Prz.(10,10) - Staszek bez fok 10,45- 11,00 zjazd po lawinisku, ciężki śnieg, upał - w schr. Tery’ego(11,40). Wykończeni upałem zostaj./ 29.04: wt.: wst.(4,30) - wyjś.(5,45) - w Dol. Lodowej na nartach pod żleb - Czerw. Ławka(7,45-9,00) - zjazd po lawinisku - Strzel. Pola - pod Jaworowym Sz.(9,30-10,00) - Zbojnicka Ch.(10,25). Schr. zamknięte, przykra niespodzianka, opalanie do 13,25 - zjazd Zbójnckim Koryciskiem do Kamzika(14,35) - zejście do Smokowca (obiad) powr. po ciemku (cały dzień pełne slońce i upał - o 16-tej w Kamziku +9st.), w schr. pustki ./ 30.04: wstaj. 4,15 - wyjście 5,45 - Zbójnickie schr.(8,05-8,35), znów pelne słońce i upal, - Rohatka (10,30-11,00) - Litworowa Przehyba - Dol. Kacza(11,35) - na progu górnego kotła(13,00-13,20) - Żelazne Wrota(14,40-15,00) - zjazd począt. lawiniskiem, potem pięknie - Popradzki St.(15,30) - zastawka Popr. Pleso(16,30 od Rohatki dopiero tu zdjąłem narty ) - w Smokowcu obiado-kolacja i po ciemku pieszo do Kamzika./ 1.05 (czwartek); powrót do Zakop., Staszek do Gliwic, ja do Wodogrzmotów(PKS) i Pięciu Stawów./ 2.05: w schr. - deszcz ze śniegiem, mgła./ 3.05: wiatr, mgła, śnieżyce - do Dol. Pustej - Przełęcz Schodki - Zadni St - zj. w gęstej mgle do schr./ 4.05: powrót do Gl./
W 1974 r. uczestniczył w wyprawie na Kaukaz, ale największą fascynacją pozostały dla Niego Tatry. Wspólne zainteresowania oraz wieloletnia przyjaźń z Tadkiem Szczerbą, Marianem Kunickim, Andrzejem (Ignacym) Żakiem zaowocowały zdobyciem uprawnień przewodnickich II klasy. Po latach stali się oni i moimi serdecznymi przyjaciółmi. W tym miejscu należałoby wymienić jeszcze ogromne grono przyjaciół i kolegów, którym dedykuję to wspomnienie. Mimo, że nie wymienieni z imienia i nazwiska z pewnością wiecie, że piszę także o Was, dla Was i dziękuję za Waszą obecność.
_15. 12.11: jadę do Zakop. na egzamin na II-gą klasę Przewodnika Tatrzańskiego (w N. Targu kupiłem narty Polsportu Epoksy 2100 za 2600zł), Nocleg w D. T./ 13.11: od 16,00 egzamin: Dziub, Strzeboński i Krupski - topografię; Stecki - etnografię; Zofia Paryska - Parki Narod. Skończyli o18,50; W.H.P. pogratulował wyniku! Jestem Przewodnikiem Tatrzańskim II-giej kl.!/
W ostatnich latach, gdy stan zdrowia nie pozwalał Mu na górskie wędrówki, skierował się ku fotografii cyfrowej. Przeszło 80-letni człowiek zasiadł do komputera i stał się on jego kolejną pasją, zwieńczoną wystawami fotografii amatorskiej. Zdjęcia, podobnie jak te z lat wcześniejszych, cechuje piękna kompozycja, wrażliwość na barwy i umiejętny wybór tematu, świadczący o umiejętności widzenia tego, co dla innych bywa czasem niezauważalne. Spośród zainteresowań Ojca wymieniłam jedynie te, które zajęły najdłuższy okres w jego życiu i miały związek z górami. Jednak różnorodność tematów, którymi zajmował się była tak duża, że mówiąc o kimś: „człowiek Renesansu”, bez wahania mogę tak powiedzieć o Ojcu, który potrafił żyć tak intensywnie i ciekawie w przestrzeni pomiędzy domem, a pracą. Z natury samotnik, cieszył się dużym uznaniem, przyjaźnią i szacunkiem kolegów. Z natury artysta, pomimo ścisłego umysłu i technicznego wykształcenia. Pasje i ciekawość świata wypełniały całe jego życie. Częścią tego życia była również rodzina, do której wniósł szerokie horyzonty, różnorodne zainteresowania, duży krąg serdecznych przyjaciół i znajomych. I pozostawił trwały ślad na ścieżce, którą idę choć wiem, że nie zdołam dotrzymać kroku.......
Krystyna Karge (przewodnik tatrzański nr 859, przodownik narciarski PTTK, architekt) Gliwice, październik 2008 |